Jak zrozumieć ekstremizmy ideologiczne i religijne?

Tłumaczenie moje (bez korekty): fragment z: Bale, Jeffrey M. 2018. The darkest sides of politics; postwar fascism, covert operations, and terrorism. Volume I.

Motywem przewodnim ideologicznych ekstremizmów, niezależnie od szczególnych cech, zmiennych, unikalnych zawartości doktrynalnych, są charakterystyki lub atrybuty które są łatwo rozpoznawalne. Niektóry z nich mają szczegółowe przejawy, które można w różnym stopniu odnaleźć także w rozmaitych wierzeniach i postawach. Jakkolwiekbądź, to kombinacja, interakcja, a także wzajemnie wzmacniająca się natura wszystkich tych problematycznych indywidualnych charakterystyk które akcentują ideologiczne ekstremizmy. Poniżej wymieniam ich podstawowe cechy:

A) Manicheanizm - nazwany za dualistyczną, synkretyczną, gnostycką Bliskowschodnią religią założoną przez Maniego (216-276) za czasów Sassanidów w Iranie. Termin ten odnosi się szeroko do wiary w to, że wszystko na świecie jest podzielone na dwa wyraźnie różne, opozycyjne kategorie: to, co jest dobre, prawe, a także to, co jest złe i niemoralne. Jest to wysoko moralizujący, czarno-biały obraz świata, który wyklucza możliwość zrozumienia ludzkich zachowań przez pryzmat szerokiego moralnego kontinuum między hipotetycznymi biegunami światła (dobra), czy ciemności (zła), tj. Ludzką moralność lepiej zrozumieć w odcienach szarego aniżeli absolutnych terminów czerni i bieli, nawet gdy niektóre odcienie szarości są wyraźnie jaśniejsze lub ciemniejsze od innych. Ludzie, którzy postrzegają świat w ostry, dualistyczny sposób bezwzględnie próbują reprezentować się jako wojownicy sił prawości którzy dzielnie walczą przeciwko “złym mrocznym siłom”, które otaczają ich, zagrażają, a także zastraszają ich, ich bliskich lub światu. Fraza “jesteś z nami lub przeciwko nam” epitomizuje manicheańską postawę, ponieważe z tej perspektywy nikt nie jest widziany jako neutralny, lub niewinny przechodzień. Typowe bigoteryjne: “Wszyscy są w to zamieszani, niektórych trzeba bardziej w tym umoczyć, żeby to wiedzieli, stojąc po naszej stronie”.

B) Monizm - termin z wieloma technicznymi znaczeniami w filozofii, lecz w tym kontekście dotyczący postawy która jest antytezą lub przeciwległym biegunem politycznego pluralizmu. Za Jarosławem Piekałkiewiczem, a także Alfredem Wayne Penn’em, monism jest “doktryną której rzeczywistość można zrozumieć tylko przez jednolitą, niepodzielną całość; zatem monistyczna ideologia zakłada, że rzeczywistość może być interpretowana przez uniwersalnie prawdziwy, wyczerpujący system idei”. W praktyce tłumaczy się to na przekonanie, że jest jeden, tylko jeden właściwy sytsem wierzeń, zestaw wartości moralnych, czy/lub jedyny sposób działania, niezależnie od tego czy decydują liderzy grupy, czy jest to wywiedzione z łopatologicznie “wiecznych” teologicznych czy samo-zapętlających się “poprawnych” politycznych doktryn. Fraza: “Moja droga, albo żadna inna” epitomizuje tą postawę, która jest w ekstremalnie nietolerancyjna wobec jakiejkolwiek innej, agresywna wobec przeciwstawnej lub decydenckiej opinii rozbieżnej z nią samą.

C) Utopianizm - termin odnoszący się do promocji politycznej lub religijnej wizji, agendy, planu “lepszego społeczeństwa”, który jest mało prawdopodobny, lub niemożliwy do osiągnięcia w realnym świecie. Termin “utopia” pochodzi z greckiej frazy “ou” (“nie”) a także topos (“miejsce”), które dosłownie oznacza “nigdzie” lub “nie miejsce”. Utopia była tytułem słynnej powieści napisanej w 1516 przez Sir Thomasa More’a (1478-1535). W politycznym narzeczu jest zwykle używane pejoratywnie w stosunku do transformacyjnych wizji świata zajmujących się stworzeniem wyidealizowanego społeczeństwa w których wszystkie egzystujące społeczne problemy mogą być pokonane lub na zawsze usunięte, wizje które krytycy widzą jako absurdalne, a także niepraktyczne, ponieważ opierają się na fałszywych przesłankach, a także fałszywym pojęciu o ludzkiej naturze i jej potencjalnej plastyczności. Pośród wielu ekstremistycznych ideologii które były charakteryzowane jako utopijne są np.: komunizm (który postuluje stworzenie przerysowanie sprawiedliwego, harmonijnego, międzynarodowego, pozbawionego klas społeczeństwa wolnego od żądzy, trudu, znoju, a także eksploatacji); faszyzm (który postuluje stworzenie przerysowanie sprawiedliwego, harmonijnie organicznej narodowej społeczeności wolnej od wewnętrznych konfliktów, a także osłabiających podziałów); anarchizm (który postuluje stworzenie przerysowanie sprawiedliwego, harmonijnego, nie-hierarchicznego, nie-autorytarnego, zdecentralizowanego społeczno-politycznego systemu, również wolnego od eksploatacji, gdzie decyzje są podejmowane kolektywnie, egzekwowane od dołu do góry), teokracja (która postuluje stworzenie przerysowanie sprawiedliwego, harmonijnego teokratycznego państwa, społeczeństwa które jest wolne od żądz, trudów a także napięć, ponieważ wszyscy mają się zachowywać w zgodzie z purytańskimi interpretacjami “boskiego kodu”).

D) Kolektywizm - termin który odnosi się do wierzenia iż interesy grupy jako całość, niezależnie od tego wokół czego definiuje się grupa, musi w niezróżnicowany sposób mieć priorytet nad prawami indywidualnych ludzi, którzy stanowią tą grupę. Kolektywizm jest antytezą indywidualizmu, jednostce odbiera się “naturalne prawa”, które są niezgodne z jej przynależnością do danej grupy, co więcej praw które są cenzurowane przez grupę. W tej sytuacji interesy, a także potrzeby grupy zawsze otrzymują priorytet. W tym znaczeniu, współczesne kolektywne ideologie dostarczały nowych intelektualnych racjonalizacji aby stłumić indywidualne prawa i wolności.

E) Hiper—moralizm - słowo które odnosi się do przesanego, bezkompromisowego moralizmu, lub postrzegania się jako ultra-prawą jednostką graniczącą z moralnym purytanizmem. Chociaż oponenci ekstremistów często są opisywani jako pozawieni moralności, alo nieprzejęci regulacjami moralnymi, zazwyczaj prawdą jest odwrotność. Ekstremiści zazwyczaj nie mają moralnego kompasu, są moralni “aby winić innych”, w tym znaczeniu zazwyczaj żądają od innych aby dostowali się do ich moralnych standardów, które są tak surowe, że jest niemożliwośći ich osiągnięcie, często zachowują się agresywnie wobec osób, które nie dorastają do ich wyobrażeń o moralności. Nawet jeżeli sami nie urastają do swoich moralnych standardów, co jest częste, próbują je narzucić wszystkim innym. Ekstremistom często wydaje się, że służą wyższej moralności, która zwykle jest moralnie sztywna, a także nietolerancyjna w stosunku do moralnych wad czy błędów innych, co często spotyka się z brutalnymi działaniami przeciwko “niemoralnym” oponentom. Największe zbrodnie były często popełnianie nie poprzez stronniczość moralną, niemoralną, czy okrucieństwo, sadyzm, ale nadmierne moralizowanie połączone z fanatycznym przekonaniem że działa się jak rycerz przeciwko tyranii smoków aby stworzyć lepszy świat. Smoki są zazwyczaj mądrzejsze od fanatycznych rycerzy idiotów. W słowach Herberta Butterfielda: “największą zmorą naszej cywilizacji jest konflikt między gigantem zorganizowanych systemów które próbują być ultra-moralne, czy ultra-prawe”.

F) Autorytaryzm lub totalitarianizm - termin odnoszący się do prób liderów organizacji lub ruchów ekstremistycznych 1) aby ściśle kontrolować zewnętrzne zachowanie swoich członków, wyznawców (autorytaryzm), (2) aby ściśle kontrolować zewnętrzne zachowanie, a także przekształcać, dominować, poprzez kombinacje systematycznej ideologicznej indoktrynacji, psychologicznej manipulacji, a także stworzenia wszystko-obejmujące, ograniczające siatki, które kontrolują myśli, świadomość, a także sumienia członków i wyznawców (totalitaryzmy). Celem totalitarnych liderów jest wejście wewnątrz umysłu ludzi, tworząc posłusznych, entuzjastycznych, zdyscyplinowanych, “nowych ludzi”, którzy są gotowi poświęcić siebie w heroicznej walce, jeżeli konieczne, aby osiągnąć cel ruchu, z typowym domniemaniem o “wyższych, szlachetnych” celach. Jak implikuje nazwa, totalitarni liderzy, ruchy aspirują do uzyskania totalnej kontroli wobec swoich wyznawców, a w ostatecznej fazie zdominować całe społeczeństwa, nawet jeżeli tak praktyka nie byłaby w stanie osiągnąć penetrujących, totalnych poziomów kontroli.

G) Dehumanizacja, demonizacja wyznaczonych wrogów - termin oznacza charakteryzowanie oponentów jako niereformowalnie, doszczętnie złych, w przypadku religijnych ekstremistów, nazywanie oponentów “demonicznymi”, lub “diabolicznymi”, “satanistami” etc. Ten prostacki mindset desygnowania wrogów zakazuje widzieć politycznych rywali jako gamę różnorodnych ludzi którzy mają innej, kontrastujące perspektywy z innymi ideami, ale jako rzeczywistych “antychrystów”, “niewiernych” etc. Który robią świadomie wszystko co w swojej mocy aby uniemożliwić ekstremistycznym organizacjom (fundamantalni chrześcijanie, międzynarodówki faszystowskie, euroazjatyckie ruchy duginowskie, “nowa prawica”, dżihadyści, Opus Dei, Ordo Iuris, ONR, Falanga Młodzież Wszechpolska, Konfa, Fronda itd.) osiągniecie ich “prawych, światłych” celów. Ostatecznie, któż byłby tak zły, albo nieludzki aby stawać na drodze tak “szlachetnych, prawych” celów? Oczywiście różne typy ekstremistycznych grup desygnują innych wrogów zgodnie ze szczegółowymi wytycznymi ich ideologicznych systemów wierzeń: dla komunistów, to “wrogowie klas”, dla anarchistów, nielegalne “autorytety”, “hierarchie”, dla faszystów “nienarodowe, anty-narodowe elementy”, dla nazistów (I innych białych supremacystów), “wrogowie rasy”, dla Islamistów, “niewierni”, “hipokryci”, “apostaci”. Niezależnie od tego jak zdefiniują przeciwnika, dehumanizacyjna perspektywa służy intelektualnemu, a także moralnego usprawiedliwieniu okrutnych prześladowań, czy fizycznego unicestwienia prawdziwych, lub wyobrażanych przeciwników. W istocie osiągniecie domniemanych utopijnych agend wymusza tłumienie, a także tępienie “wrogów”, lub próbę osiągnięcia wymuszonej ideologicznego “nawrócenia” poprzez środki systematycznej “re-edukacji” każdego z oponentów.

H) Paranoja konspiracyjna - fraza ta nie tylko odnosi się do klinicznych form paranoi, lub rzeczywistych psychopatologii, ale jest też charakteryczna dla ekstremistów którzy wierzą, że ich wrogowie są do reszty źli, posiadają niesamowitą władzę, penetrują każdy zakątek ziemi, ciągle zajmują się diabolicznymi planami aby zniszczyć ich grupę, a zatem podważyć realizację “szlachetnych celów”. Z tej perspektywy istnieje tylko cały rozkład zadeklarowanych wrogów działających poza ruchem, którzy muszą być “zgładzeni”, są też “subwersyjni” zdradliwi wrogowi, którzy działają wewnątrz ruchu, zatem ruch musi być oczyszczony albo zostanie osłabiony. Tego typu przekonania mogą eksplodować w wszystko-obejmujące teorie konspiracji, które szukają całej sieci “kabały” złych ludzi, którzy działają poza scenami aby manipulować lub kontrolować bieg dziejów, zawsze w zły lub katastrofalny sposób. Ponieważ naszym “ekstremistycznym gierojom” nie udaje się pokonać lub wyeliminować opozycji, członkowie lub zrzeszeni w grupie powinni być wiecznie baczni, tocząc “ciągłą wojnę” na śmierć, czy życie przeciwko prawdziwym lub wyobrażonym wrogom.

Bale, Jeffrey M. 2018. The darkest sides of politics; postwar fascism, covert operations, and terrorism. Volume I.